Phần lớn không gian sống và làm việc hiện đại tại đô thị thường không nhận đủ ánh sáng tự nhiên, tạo ra thách thức cho việc trồng cây. Vì vậy, cây trồng trong nhà ít ánh sáng ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến để khắc phục hạn chế này. Dù vậy, việc duy trì sức khỏe cho chúng đòi hỏi sự chú ý đến các yếu tố như tưới nước phù hợp, tránh úng rễ và cung cấp dinh dưỡng vừa đủ. Sự thiếu hiểu biết có thể dẫn đến cây kém phát triển hoặc chết yểu.
Tại sao nên chọn cây trồng trong nhà ít ánh sáng?
Nhiều người trong chúng ta đang sống tại những không gian thiếu ánh sáng nhưng vẫn khao khát mảng xanh. Đây không còn là trở ngại nữa khi bạn biết chọn đúng loại cây phù hợp. Cây trồng trong nhà ít ánh sáng không chỉ đem lại vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn mang nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe và tinh thần của bạn.
Cải thiện chất lượng không khí trong nhà
Ngay cả trong điều kiện ánh sáng hạn chế, nhiều loại cây vẫn thực hiện tốt chức năng thanh lọc không khí. Chúng hoạt động như những “máy lọc tự nhiên” hấp thụ khí CO₂ và giải phóng oxy, đồng thời loại bỏ các chất ô nhiễm như formaldehyde, benzene từ đồ nội thất, sơn và các vật dụng nhựa.
Quá trình thoát hơi nước tự nhiên qua lá cây giúp tăng độ ẩm trong không khí một cách nhẹ nhàng, giảm bớt cảm giác khô da, khô mũi họng thường gặp khi sử dụng điều hòa liên tục. Điều này không chỉ tạo cảm giác dễ chịu mà còn có lợi cho hệ hô hấp, nhất là với trẻ nhỏ và người có cơ địa nhạy cảm. Tôi từng đặt một chậu lưỡi hổ trong phòng ngủ và cảm nhận rõ rệt không khí trong lành hơn vào buổi sáng. Đặc biệt với không gian sử dụng điều hòa thường xuyên, cây xanh còn giúp cân bằng độ ẩm tự nhiên, giảm cảm giác khô hanh khó chịu.
Giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng
Màu xanh của cây cối có tác dụng kỳ diệu đến tâm trạng con người. Màu xanh lá cây được chứng minh là có tác động tích cực lên hệ thần kinh, giúp mắt thư giãn sau thời gian dài tập trung vào màn hình máy tính hoặc điện thoại. Khi làm việc căng thẳng với máy tính nhiều giờ, tôi thường ngước nhìn chậu cây trên bàn và cảm thấy mắt được thư giãn ngay lập tức.
Các nghiên cứu tâm lý học đã chứng minh rằng việc chăm sóc cây trồng giúp giảm căng thẳng, tăng sự tập trung và cải thiện tâm trạng. Sự hiện diện của cây xanh trong môi trường sống và làm việc có thể làm giảm mức độ cortisol (hormone gây stress), cải thiện khả năng tập trung và tăng cường cảm giác hạnh phúc. Đây là lý do các văn phòng hiện đại đều cố gắng tích hợp cây xanh vào không gian làm việc. Mỗi khi tưới nước hay lau lá cho cây, tôi cảm nhận được khoảnh khắc kết nối với thiên nhiên, dù chỉ là một góc nhỏ trong căn hộ.
Tạo điểm nhấn trang trí ấn tượng
Cây xanh chính là “nhà thiết kế nội thất” tài ba với chi phí thấp nhất. Chúng không chỉ thêm màu sắc mà còn mang đến kết cấu và hình khối sống động cho không gian. Cây xanh có thể làm mềm các góc cạnh kiến trúc khô cứng, tạo điểm nhấn thu hút ánh nhìn ở những khu vực trống trải, hoặc thêm chiều sâu và sự phân lớp cho căn phòng.
Với đa dạng kích thước, hình dáng và màu sắc lá, cây xanh phù hợp với mọi phong cách nội thất từ tối giản đến cổ điển. Một chậu trầu bà leo khéo léo đặt trên kệ sách hay chậu kim tiền sang trọng ở góc phòng khách có thể thay đổi hoàn toàn cảm nhận về không gian mà không cần đến những cải tạo tốn kém. Chậu cây đặt đúng chỗ có thể biến một góc nhà đơn điệu trở nên ấm cúng và tràn đầy sức sống hơn hẳn.
Top 6 loại cây trồng trong nhà ít ánh sáng dễ sống nhất
Trước khi đi sâu vào danh sách, cần hiểu rằng “ít ánh sáng” không có nghĩa là “không ánh sáng”. Tất cả cây xanh đều cần một lượng ánh sáng nhất định để quang hợp. Tuy nhiên, các loại cây dưới đây đặc biệt thích nghi tốt với điều kiện ánh sáng yếu, gián tiếp hoặc nhân tạo, phù hợp cho người mới bắt đầu.
Những chiến binh bất tử cho người bận rộn
Đây là những loại cây cực kỳ bền bỉ, có khả năng sống sót trong điều kiện khắc nghiệt và không đòi hỏi sự chăm sóc thường xuyên – lựa chọn hoàn hảo cho người bận rộn hoặc hay đi công tác. Đối với những người mới làm quen với việc trồng cây hoặc có lịch trình bận rộn, việc chọn những loại cây ‘dễ tính’ này là bước khởi đầu lý tưởng. Chúng không chỉ tha thứ cho những lần lỡ quên tưới nước hay đặt ở vị trí chưa tối ưu về ánh sáng, mà còn giúp bạn xây dựng sự tự tin và niềm yêu thích với việc chăm sóc cây cối mà không cảm thấy quá áp lực.
Cây Lưỡi Hổ (Sansevieria) biệt danh “cây không thể giết chết” thực sự xứng đáng với danh hiệu này. Với lá thẳng đứng cứng cáp, cây sống khỏe trong điều kiện thiếu sáng và có thể chịu hạn đến vài tuần. Ngoài khả năng chịu hạn và thiếu sáng đáng kinh ngạc, cây Lưỡi Hổ còn được biết đến với khả năng giải phóng oxy vào ban đêm, khác biệt so với hầu hết các loại cây khác. Điều này làm cho nó trở thành lựa chọn tuyệt vời cho phòng ngủ. Sự đa dạng về hình dáng và màu sắc viền lá (vàng, trắng bạc) cũng giúp bạn dễ dàng lựa chọn loại phù hợp với phong cách trang trí.
Cây Kim Tiền (Zamioculcas zamiifolia) là một “ngôi sao” khác trong danh sách này. Lá xanh bóng mượt tạo vẻ sang trọng, trong khi hệ thống rễ củ giúp cây trữ nước và chịu hạn tốt. Đặc biệt, cây còn mang ý nghĩa phong thủy về tài lộc, thịnh vượng – lý do nó thường xuất hiện trong các văn phòng và cửa hàng.
Những loại cây thanh lọc không khí hiệu quả
Nếu mục tiêu của bạn là cải thiện chất lượng không khí trong nhà, hãy cân nhắc những lựa chọn dưới đây – chúng không chỉ đẹp mắt mà còn có khả năng lọc các chất độc hại từ không khí.
Không khí trong nhà, đặc biệt là trong các tòa nhà kín hoặc sử dụng nhiều đồ nội thất công nghiệp, có thể chứa các hợp chất hữu cơ bay hơi (VOCs) như formaldehyde, benzene, trichloroethylene… Những chất này phát thải từ sơn, thảm, đồ gỗ ép, thiết bị điện tử và có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Việc lựa chọn cây có khả năng lọc không khí là giải pháp tự nhiên và thẩm mỹ để cải thiện môi trường sống.
Cây Trầu Bà (Pothos) là loại dây leo dễ chăm sóc với khả năng thanh lọc formaldehyde và benzene hiệu quả. Lá hình tim với nhiều biến thể màu sắc (xanh đậm, đốm vàng, cẩm thạch) tạo điểm nhấn sinh động. Bạn có thể trồng trầu bà trong chậu treo, để leo giàn hoặc thả dây tự do, tạo nên nhiều phong cách trang trí khác nhau.
Cây Lan Ý (Peace Lily) với lá xanh đậm và hoa trắng tinh khôi không chỉ đẹp mà còn là “máy lọc không khí” hiệu quả. Đặc biệt, cây này rất “biết điều” khi cho bạn biết lúc nào cần tưới nước – lá sẽ rũ xuống khi khát và phục hồi nhanh chóng sau khi được tưới. Năm 2023, tôi đã đặt một chậu lan ý trong phòng tắm thiếu sáng và nó phát triển rất tốt nhờ độ ẩm cao.
Cây trang trí có hình dáng độc đáo
Để tạo điểm nhấn cho không gian sống, những loại cây có hình dáng đặc biệt sẽ là lựa chọn lý tưởng, ngay cả khi ánh sáng không dồi dào. Sự độc đáo của cây cảnh không chỉ nằm ở màu sắc mà còn ở hình dáng lá (lá xẻ, lá tròn, lá dài…), cấu trúc cành nhánh, hay cách cây phát triển (dáng thẳng, rủ xuống, leo bám…). Những yếu tố này tạo nên nét cá tính riêng, giúp cây trở thành một tác phẩm nghệ thuật sống động, thu hút mọi ánh nhìn và thể hiện gu thẩm mỹ của gia chủ, ngay cả trong điều kiện ánh sáng không lý tưởng.
Cây Cau Tiểu Trâm (Parlor Palm) với dáng nhỏ nhắn như cây dừa thu nhỏ mang đến vẻ nhiệt đới cho không gian. Cây phát triển chậm, không chiếm nhiều diện tích nhưng vẫn tạo cảm giác xanh mát. Dù dễ chăm sóc, Cau Tiểu Trâm vẫn ưa ẩm nhẹ và không thích bị khô hoàn toàn giữa các lần tưới. Đặt cây ở nơi có ánh sáng gián tiếp nhẹ nhàng sẽ giúp lá cây giữ được màu xanh tươi tắn. Đây cũng là một trong những loại cây an toàn với thú cưng – điểm cộng lớn cho các gia đình có chó mèo. Với kích thước nhỏ gọn, nó rất phù hợp để đặt trên bàn làm việc, kệ sách hoặc làm điểm nhấn xanh mát cho các không gian nhỏ hẹp, mang lại cảm giác thư thái của miền nhiệt đới.
Cây Lược Vàng (Calathea) nổi bật với họa tiết lá phức tạp và khả năng “chuyển động” theo ánh sáng. Ban ngày lá xòe ra, đón ánh sáng; đêm xuống lá khép lại như cầu nguyện. Mặc dù đòi hỏi độ ẩm cao hơn các loại khác, nhưng vẻ đẹp độc đáo của lược vàng hoàn toàn xứng đáng với sự chăm sóc thêm chút. Với lá có họa tiết màu sắc đa dạng, cây không chỉ là điểm nhấn thẩm mỹ mà còn tạo nên sự sống động cho không gian sống, khiến căn phòng trở nên thú vị hơn.
Bí quyết chăm sóc cây trồng trong nhà ít ánh sáng luôn xanh tốt
Để cây trồng trong nhà ít ánh sáng của bạn không chỉ sống sót mà còn phát triển rực rỡ, một số nguyên tắc chăm sóc cơ bản cần được tuân thủ. Dưới đây là những bí quyết tôi đã học được sau nhiều năm trồng cây trong căn hộ thiếu sáng ở trung tâm thành phố.
Hiểu đúng về ánh sáng và vị trí đặt cây
Sai lầm lớn nhất nhiều người mắc phải là nghĩ rằng “cây ít ánh sáng” có thể sống trong bóng tối hoàn toàn. Thực tế, mọi cây đều cần một lượng ánh sáng tối thiểu để quang hợp, dù ít hơn các loại cây ưa nắng. “Ít ánh sáng” thường được định nghĩa là đủ sáng để bạn có thể đọc sách thoải mái mà không cần đèn. Hiểu sai điều này và đặt cây vào góc quá tối là một trong những lý do phổ biến khiến cây yếu dần và chết, dù bạn chăm sóc các yếu tố khác tốt đến đâu.
Ánh sáng gián tiếp là lý tưởng nhất – ví dụ như gần cửa sổ hướng Bắc hoặc Đông, hoặc cách xa cửa sổ hướng Nam/Tây khoảng 2-3 mét. Bạn có thể đặt cây ở các vị trí như hành lang có cửa sổ ở cuối, hoặc trong phòng tắm có cửa sổ nhỏ mờ. Hãy quan sát cây: nếu lá cây vươn dài về phía nguồn sáng, màu lá nhạt đi, hoặc cây phát triển còi cọc, đó là dấu hiệu cây cần nhiều ánh sáng hơn. Ngược lại, lá bị cháy xém, có đốm nâu là dấu hiệu ánh sáng quá gắt.
Nếu không gian quá tối, đèn LED trồng cây là giải pháp thay thế hiệu quả. Đèn LED trồng cây hiện đại cung cấp phổ ánh sáng phù hợp cho quang hợp mà không tỏa nhiều nhiệt, an toàn cho cây và tiết kiệm điện. Tôi sử dụng đèn LED phổ đủ trong góc làm việc và cây phát triển rất tốt chỉ với ánh sáng nhân tạo này. Đặt đèn cách ngọn cây khoảng 15-30cm và bật khoảng 8-12 tiếng mỗi ngày là đủ để bù đắp lượng ánh sáng tự nhiên còn thiếu, giúp cây duy trì sự phát triển khỏe mạnh.
Tưới nước và bón phân đúng cách
Nguyên nhân hàng đầu khiến cây chết không phải thiếu nước mà là tưới quá nhiều. Khi đất bị úng nước liên tục, rễ cây sẽ bị thiếu oxy, dẫn đến thối rễ. Rễ bị tổn thương không thể hấp thụ nước và dinh dưỡng, khiến cây có biểu hiện héo úa giống như thiếu nước, làm người trồng càng tưới thêm và tình hình tệ hơn. Đây là “cái bẫy” phổ biến nhất đối với người mới trồng cây, đặc biệt là với cây trồng trong nhà ít ánh sáng vốn có nhu cầu nước thấp hơn.
Luôn kiểm tra độ ẩm đất trước khi tưới: đút ngón tay vào đất khoảng 2cm, nếu vẫn ẩm thì chưa cần tưới. Với hầu hết cây ít ánh sáng, tưới khi đất khô 3-5cm bề mặt là phù hợp. Vào mùa đông, tôi thường giảm tần suất tưới xuống một nửa so với mùa hè.
Về phân bón, “ít còn hơn nhiều” là nguyên tắc vàng. Cây ít ánh sáng tăng trưởng chậm nên cần ít dinh dưỡng hơn. Tôi chỉ bón phân loãng một nửa nồng độ khuyến cáo, 1-2 tháng/lần vào mùa sinh trưởng (tháng 3-9) và ngưng hoàn toàn vào mùa đông.
Xử lý vấn đề thường gặp
Bụi bẩn trên lá làm giảm khả năng hấp thụ ánh sáng của cây. Lớp bụi trên bề mặt lá hoạt động như một tấm màn, ngăn cản ánh sáng tiếp cận các tế bào quang hợp, làm giảm hiệu quả sản xuất năng lượng của cây. Tôi lau lá cây bằng khăn ẩm mỗi 2-3 tuần một lần, vừa giúp cây khỏe mạnh vừa tăng vẻ đẹp thẩm mỹ. Với những cây nhỏ hơn, bạn có thể đặt chúng vào bồn rửa và dùng vòi sen phun nhẹ nhàng để rửa trôi bụi bẩn. Việc vệ sinh lá thường xuyên không chỉ giúp cây khỏe mạnh mà còn làm lá bóng đẹp hơn.
Nhiệt độ ổn định cũng quan trọng không kém. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột gây sốc cho cây, làm chậm quá trình sinh trưởng và có thể gây rụng lá. Tránh đặt cây gần cửa ra vào thường xuyên mở đóng vào mùa đông, hoặc bên cạnh máy điều hòa thổi trực tiếp. Hầu hết cây trồng trong nhà ưa nhiệt độ 18-24°C. Luồng gió lạnh từ cửa sổ mùa đông hay gió khô nóng từ điều hòa/lò sưởi thổi trực tiếp vào cây cũng làm lá mất nước nhanh chóng, dẫn đến khô héo, cháy mép lá. Duy trì một môi trường ổn định là chìa khóa để cây thích nghi và phát triển tốt trong nhà.
Với những loại cây ưa ẩm như Lan Ý và Lược Vàng, tôi thường xịt sương quanh lá (không xịt thẳng vào lá) vào buổi sáng để tăng độ ẩm, đặc biệt trong những tháng sử dụng điều hòa nhiều. Ngoài việc phun sương (tránh phun khi trời nắng gắt hoặc vào buổi tối để tránh nấm bệnh), bạn có thể đặt chậu cây lên một khay chứa sỏi và nước (đáy chậu không chạm nước) để nước bay hơi làm tăng độ ẩm xung quanh. Nhóm các cây lại với nhau cũng giúp tạo ra một tiểu khí hậu ẩm hơn.
Kết luận
Cây trồng trong nhà ít ánh sáng là giải pháp tuyệt vời để mang thiên nhiên vào không gian sống thiếu nắng. Với sự lựa chọn đúng loại cây và chăm sóc phù hợp, bạn hoàn toàn có thể tạo nên một góc xanh đầy sức sống trong căn hộ hay văn phòng của mình. Hãy bắt đầu với một hoặc hai loại cây dễ chăm sóc như Lưỡi Hổ hay Trầu Bà, quan sát và điều chỉnh cách chăm sóc theo thời gian. Niềm vui khi thấy cây phát triển khỏe mạnh sẽ là động lực để bạn mở rộng “khu vườn trong nhà” của mình với nhiều loại cây đa dạng hơn.
